Esasen damga vergisi kanunu, aynı evrakta iki taraf imzası olan tüm değerli evraklar için damga vergisini mecbur tutmaktadır. Alıcı ve Satıcı ile Kiraya Veren ile Kiralayan arasında yapılan tüm evrakların resmiyet kazanması için damga vergisi şarttır. Genel uygulama taraflar arasında anlaşmazsızlık halinde mahkemeye başvurmadan önce damga vergisinin ödenmesi olsa da vergi dairesi tarafından yapılacak bir incelemede damga vergisi usulsüzlüğü ciddi sorunlara yol açmaktadır.
Damga vergisi konut ve işyeri kiralamalarında farklı uygulanıyor. Depozito ve kefil devreye girince, uygulama çok daha farklı oluyor. Konut kiralamalarında yalnızca kiraya veren ve kiralayan kişilerin imzasını içermesi, depozito tutarı, kefalet şerhi içermemesi durumunda, kira sözleşmesi damga vergisinden istisna tutuluyor. Ancak sözleşmenin, kira tutarı yanında “depozito” tutarını da kapsaması durumunda, depozito tutarının “teminat hükmünde” olması nedeniyle, sözleşmenin sadece depozito tutarı üzerinden, düzenlenme tarihi itibariyle, nüsha sayısına göre nispi damga vergisine (2014 yılı için binde 9.48 damga vergisine) tabi tutulması gerekiyor. Kiracı ve kiralayan yanında, “adi kefil”, “müteselsil kefil”, “müşterek borçlu ve müteselsil kefil” olarak kefil imzasını da kapsaması durumunda, kira bedeli üzerinden, düzenleme tarihi itibariyle nüsha sayısına göre binde 9.48 damga vergisine tabi tutulması gerekiyor. Hem depozito hem kefil içeren konut kontratlarında depozito ve kefalet şerhi işlemlerine ilişkin tutarın toplamı üzerinden, düzenlenme tarihi itibariyle “nüsha sayısına göre” damga vergisi ödenmesi gerekiyor.
İşyeri kiralamalarında, depozito ve kefil olmasa dahi, yapılan kira sözleşmelerinde yazılı KDV hariç toplam kira tutarı damga vergisine tabidir. Kira tutarı sözleşmeye net olarak yazılmışsa, brüt tutar üzerinden damga vergisi hesaplanır. Damga vergisinin oranı (2014 yılı için) her bir nüsha için yıllık kira tutarının binde 1.89’dur. Kefil varsa, kefil için de ayrıca yıllık kira tutarı üzerinden, nüsha sayısına göre binde 9.48’dir. Sözleşmede kaç nüsha olduğu belirtilmemişse, 2 nüsha olduğu kabul edilir. Kira süresi, bir yıldan uzun ise örneğin 5 yıllık ise, damga vergisi 5 yıllık kira tutarı üzerinden, kefil varsa (1.89 + 9.48 = binde 11.37 oranında) yine nüsha sayısına göre ayrı ayrı hesaplanacaktır. Kira sözleşmesi, bir yıllık yapılmış ve her yıl otomatik olarak uzuyorsa, damga vergisinin her yıl ödenmesi gerekmiyor.
Damga vergisini, sözleşmeye taraf olan kişilerden, herhangi birisinin ödemesi yeterli olmakla birlikte, imza edenler zincirleme sorumludurlar. Buna göre örneğin, kiracı damga vergisini beyan etmemişse, vergi mal sahibinden istenir.
Kaynak : Prof. Dr. Şükrü Kızılot http://www.milliyetemlak.com/haber/Kira-sozlesmenizde-kefil-varsa-dikkat/haber.html?haberID=15227
